جمعیت کل مسلمانان آلمان نسبتاً جوان است و یکچهارم آن زیر سن ۱۶ سال هستند. ۷۴ درصد از مسلمان سنی، ۷ درصد شیعه و ۶ درصد نیز از فرقهها و گروههای خاص مانند اباضیه، صوفیان و احمدیه هستند. اکثر شیعیان آلمان از ایران به این کشور مهاجرت کردهاند. همچنین در حال حاضر ۱۳ درصد از علویان در آلمان زندگی میکنند که بیشتر از ترکیه به آلمان رفتهاند. ۸۶ درصد از مسلمانان اعتقادات مذهبی قوی دارند. در این میان مسلمانان مهاجر از ترکیه و آفریقا، اعتقادات مذهبی قویتری دارند. با وجود این، تنها ۲۰ درصد از مسلمانان عضو جوامع و سازمانهای اسلامی آلمان هستند.
امسال ماه رمضان درحالی فرا رسیده است که جهان با بیماری همهگیر کرونا مواجه است. در آلمان، به دلیل افزایش شمار ابتلا به این بیماری و شمار جان باختگان، انتظار میرود اقدامات مربوط به پیشگیری از این بیماری تشدید شود. حال، مسلمانان آلمان چگونه ماه رمضان را میگذرانند؟
خبرگزاری دویچه وله آلمان درباره حال و هوای مسلمانان آلمان در ماه مبارک رمضان امسال و قوانین وضع شده برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا در این کشور، گزارشی ارائه کرده است که ترجمه آن در ادامه میآید:
در آلمان، حدود پنج میلیون مسلمان به استقبال از این ماه میروند. با این حال، در حال حاضر محدودیتها و اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با این اپیدمی در آلمان، به دلیل تشدید تعداد ابتلاها و مرگها، با سختگیری بیشتری روبهرو شده است. بنابراین مسلمانان آلمان، ماه رمضان امسال را با توجه به ادامه شیوع اپیدمی کرونا چگونه میگذرانند؟ به منظور پاسخ به این سؤال، مروری کوتاه بر برخی اطلاعات و اقدامات مساجد آلمان در ماه رمضان امسال خواهیم داشت.
پیش از آغاز ماه رمضان، مانند سال گذشته، در آلمان بحث در مورد به تعویق انداختن روزهداری به دلیل ادامه بیماری کرونا دوباره مطرح شد. این درحالی است که شورای مرکزی مسلمانان در آلمان پیشتر اعلام کرده بود که به تعویق انداختن روزهداری به طور کلی مورد بحث نیست، اما همه کسانی که از بیماری کرونا رنج میبرند از روزهداری مستثنی هستند، زیرا از نظر شرعی ایمنی بدن در اولویت اصلی قرار دارد.
خبرگزاری کاتولیک آلمان (KNA) به نقل از شورای مرکزی مسلمانان در این کشور و به نقل از مهند خورشید، پژوهشگر و استاد مطالعات اسلامی شهر مونستر، بر لزوم عدم روزهداری بیماران کرونایی و سایر بیماران تأکید کرد. چرا که طبق آموزههای دین اسلام، این بیماران میتوانند در چنین حالاتی روزه نگرفتن را با کمک مالی جبران کنند.
در همین راستا، عبدالصمد الیزیدی، دبیرکل شورای مرکزی مسلمانان در آلمان(ZMD)، در این باره گفت که هر کس علائم بیماری کرونا را داشته باشد، بر اساس آیات قرآن کریم که میفرماید: «ومن کان منکم مریضاً أو على سفر فعده من أیام أخر» (سوره بقره/۱۸۴) نباید روزه بگیرد. الیزیدی اضافه کرد: «دین ما دین آسانی است و انسان را به بیش از توان او مکلف نکرده است. بنابراین هر کس که بیمار باشد و علائم کرونا یا علائم بیماری دیگری داشته باشد، افطار روزه برای او مجاز است و قضای آن را پس از بهبودی کامل باید انجام دهد.»
علاوه بر روزه که به ماه رمضان ارتباط دارد، نماز نیز از دیگر عبادات مسلمانان در این ماه است، به ویژه نماز تراویح که فقط مربوط به این ماه است و یکی از عبادات مستحب (برای اهل تسنن) است که معمولاً پس از نماز عشاء در مسجد و به جماعت خوانده میشود. اما ممنوعیت تشکیل تجمعات به دلیل بحران کرونا از اواسط ماه مارس گذشته برای نمازهای جماعت در آلمان نیز اعمال شده است.
سال گذشته، شورای هماهنگی مسلمانان آلمان (KRM) طرحی ۱۶ مادهای را برای گشایش تدریجی مساجد پیشنهاد داد.
از جمله برجستهترین شروط این طرح که مقامات آلمان نیز همراه با نمایندگان مسلمان پارلمان بر آن توافق کردند، آن بود که تعداد نمازگزاران در داخل مساجد نباید بیش از ۵۰ نفر باشد، همچنین باید فاصله حداقل یک و نیم متر بین دو نفر رعایت شود، و ضدعفونی کردن دستها و ماسک زدن و نیز همراه داشتن سجاده مخصوص برای هر شخص از جمله این شروط بود.
این اقدامات در سال جاری نیز به قوت خود باقی خواهد ماند؛ چنانکه عبدالصمد الیزیدی، دبیرکل شورای عالی مسلمانان آلمان در این باره میگوید: «اقدامات امسال، همچون سال گذشته شامل آمادگی و احتیاط است، تا این بیماری همهگیر در جامعه گسترش نیابد. چیزی که تغییر کرده است، آن است که در اجرای تدابیر بهداشتی حرفهایتر شدهایم.»
الیزیدی میافزاید: سلامتی انسان بالاتر از همه اصول و معیارها است. بنابراین، ما در مساجد سعی میکنیم در این ماه مبارک برای حفظ سلامتی همه مردم، عبادت و معنویت را با احتیاط و هشدار جمع کنیم.
شورای هماهنگی مسلمانان آلمان(KRM) این طرح را بهروز کرده است که شامل یک راهنمای تکمیلی در مورد تدابیری است که برای مساجد تصویب شده و این راهنما را میتوان از وبسایت شورا نیز دریافت کرد.
تدابیر پیشگیرانه در هنگام اقامه نماز
مقررات پیشگیرانه در مساجد آلمان متفاوت است، اما تمام نهادهای مذهبی مقررات کرونایی را رعایت میکنند و نماز جماعت در مساجد با رعایت قوانین حفظ فاصله اجتماعی و ضدعفونی برگزار میشود. به عنوان مثال، کسانی که در مسجد نماز اقامه میکنند باید یک و نیم متر از یکدیگر فاصله داشته باشند و هنگام نماز از ماسک استفاده کنند.
از سوی دیگر، بسیاری از مساجد ترغیب میشوند که خطبههای مذهبی و مراسم دعا را در طول ماه مبارک رمضان به صورت مجازی برگزار کنند.
با توجه به بحث و جدلهایی که در حال حاضر در مورد ضرورت تعطیلی عمومی و یکپارچه در سراسر کشور آلمان وجود دارد، این احتمال وجود دارد که تدابیر شدیدتری طی چند روز آینده به دلیل افزایش شمار ابتلاها و فوتیهای کرونا اتخاذ شود. چنانکه دبیرکل شورای عالی مسلمانان میگوید: «باید صبور باشیم و به اقدامات رسمی پاسخ مثبت دهیم. ماه رمضان ماه بخشش و عبادت و قرائت قرآن است، اما دین برای بشریت و حفظ سلامتی انسان آمده است و اولویتهای ما همواره ایمنی و سلامتی انسان را در مرکز توجه ما قرار میدهند.
الیزیدی میافزاید: در صورت عدم اجازه برای برگزاری نماز تراویح در مساجد، مجوز شرعی برای اقامه نماز در منزل و احیای شبهای ماه رمضان در کنار خانواده وجود دارد. و ما بر اساس نیتهای خود و تلاش برای تحقق سلامتی انسانها مأجور خواهیم شد.